Del buen suceso que el valeroso don Quijote tuvo en la espantable y jamás imaginada aventura de los molinos de viento, con otros sucesos dignos de felice recordación

 
En esto, descubrieron treinta o cuarenta molinos de viento que hay en aquel campo; y, así como don Quijote los vio, dijo a su escudero:
— La ventura va guiando nuestras cosas mejor de lo que acertáramos a desear, porque ves allí, amigo Sancho Panza, donde se descubren treinta, o pocos más, desaforados gigantes, con quien pienso hacer batalla y quitarles a todos las vidas, con cuyos despojos comenzaremos a enriquecer; que ésta es buena guerra, y es gran servicio de Dios quitar tan mala simiente de sobre la faz de la tierra.
— ¿Qué gigantes? —dijo Sancho Panza.
— Aquellos que allí ves —respondió su amo— de los brazos largos, que los suelen tener algunos de casi dos leguas.
— Mire vuestra merced —respondió Sancho— que aquellos que allí se parecen no son gigantes, sino molinos de viento, y lo que en ellos parecen brazos son las aspas, que, volteadas del viento, hacen andar la piedra del molino.
— Bien parece —respondió don Quijote— que no estás cursado en esto de las aventuras: ellos son gigantes; y si tienes miedo, quítate de ahí, y ponte en oración en el espacio que yo voy a entrar con ellos en fiera y desigual batalla.
Y, diciendo esto, dio de espuelas a su caballo Rocinante, sin atender a las voces que su escudero Sancho le daba, advirtiéndole que, sin duda alguna, eran molinos de viento, y no gigantes, aquellos que iba a acometer. Pero él iba tan puesto en que eran gigantes, que ni oía las voces de su escudero Sancho ni echaba de ver, aunque estaba ya bien cerca, lo que eran; antes, iba diciendo en voces altas:
— Non fuyades, cobardes y viles criaturas, que un solo caballero es el que os acomete.

Traduzione in italiano  di Ferdinando Carlesi
Vol. 1, p. 69, Arnoldo Mondadori Editore, 1974
 CAPITOLO VIII
 DON CHISCIOTTE CONTRO I MULINI A VENTO

Del fortunato compimento che diede il valoroso don Chisciotte alla spaventevole e non mai immaginata avventura dei mulini da vento, con altri successi degni di gloriosa memoria

In quel mentre scorsero trenta o quaranta mulini a vento che si trovavano in quella pianura, e appena Don Chisciotte li vide, disse al suo scudiero:
- La fortuna guida i nostri affari meglio di quanto avremmo potuto desiderare. Guarda, amico Sancio, ecco là una trentina, o poco più, di giganti smisurati, con cui mi propongo di venire a battaglia e di ucciderli tutti. Con le loro spoglie cominceremo ad arricchirci, perché è buona guerra è perfetto servizio di Dio il levar dal mondo così cattiva semenza.
- Che giganti? - domandò Sancio Panza.
- Quelli là - rispose Don Chisciotte - con le braccia lunghe. Alle volte alcuni le hanno di quasi due leghe.
- Badi bene, sa - rispose Sancio - che quelli là non sono giganti, ma mulini a vento, e quelle che paion braccia, son le ali, che mosse dal vento fanno andare la macina.
- Si vede bene - rispose don Chisciotte - che d'avventura non te ne intendi: quelli là son giganti, caro mio,; e se hai paura, allontànati e mettiti a pregare, mentre io vo a ingaggiare con loro una fiera e inegual tenzone.
Così dicendo spronò Ronzinante, senza badare a quel che gli urlava Sancio, il quale lo avvertiva che eran proprio mulini a vento e non giganti. Ma egli s'era tanto intestato che fossero giganti, che non udiva le grida del suo scudiero, e non riusciva a vedere, sebbene ormai fosse ben vicino, ciò che erano. Anzi andava gridando:
- Non fuggite, codarde e vili creature, è un cavaliere solo che vi assale.

Lingue straniere

La prima traduzione in assoluto
Inglese  di Thomas Shelton, edita nel 1612
 inviata da Nancy Tagliaferro Walker

 

 Nota di Maristella Tagliaferro
La prima traduzione edita in assoluto è quella in inglese di Thomas Shelton, 1612.
Nancy Tagliaferro Walker mi ha mandato le prime due pagine del cap. VIII con l'episodio completo 'Don Chisciotte contro i mulini a vento' tratte dall'edizione The Harvard Classics curata da Charles W. Eliot, P. F. Collier & Son, New York 1909. Come si evince dalla prima immagine, questa edizione riporta la prima traduzione in assoluto del capolavoro di Cervantes: la versione in inglese di Thomas Shelton, pubblicata nel 1612, cioè solo 7 anni dopo la pubblicazione del primo volume dell'opera di Cervantes. Non era ancora stata completata la seconda parte (1615), tradotta da Shelton nel 1620.

Russo - traduzione edita di Nikolaj Mikhajlovič Ljubimov
inviata da Davide Ruggi

Глава VIII
О славной победе, одержанной доблестным Дон Кихотом в страшной и доселе неслыханной битве с ветряными мельницами, равно как и о других событиях, о которых мы не без приятности упомянем
Тут глазам их открылось не то тридцать, не то сорок ветряных мельниц, стоявших среди поля, и как скоро увидел их Дон Кихот, то обратился к своему оруженосцу с такими словами:
– Судьба руководит нами как нельзя лучше. Посмотри, друг Санчо Панса: вон там виднеются тридцать, если не больше, чудовищных великанов, – я намерен вступить с ними в бой и перебить их всех до единого, трофеи же, которые нам достанутся, явятся основою нашего благосостояния. Это война справедливая: стереть дурное семя с лица земли – значит верой и правдой послужить богу.
– Где вы видите великанов? – спросил Санчо Панса.
– Да вон они, с громадными руками, – отвечал его господин. – У некоторых из них длина рук достигает почти двух миль.
– Помилуйте, сеньор, – возразил Санчо, – то, что там виднеется, вовсе не великаны, а ветряные мельницы; то же, что вы принимаете за их руки, – это крылья: они кружатся от ветра и приводят в движение мельничные жернова.
– Сейчас видно неопытного искателя приключений, – заметил Дон Кихот, – это вели-каны. И если ты боишься, то отъезжай в сторону и помолись, а я тем временем вступлю с ними в жестокий и неравный бой.
С последним словом, не внемля голосу Санчо, который предупреждал его, что не с великанами едет он сражаться, а, вне всякого сомнения, с ветряными мельницами, Дон Кихот дал Росинанту шпоры. Он был совершенно уверен, что это великаны, а потому, не обращая внимания на крики оруженосца и не видя, что перед ним, хотя находился совсем близко от мельниц, громко восклицал:
– Стойте, трусливые и подлые твари! Ведь на вас нападает только один рыцарь.


Tedesco - Traduzione edita di Ludwig Braunfels (Stuttgart 1883)     Fonte web
inviata da Gabriella Costabel

Von dem glücklichen Erfolg, den der mannhafte Don Quijote bei dem erschrecklichen und nie erhörten Kampf mit den Windmühlen davontrug, nebst andern Begebnissen, die eines ewigen Gedenkens würdig sind

Indem bekamen sie dreißig oder vierzig Windmühlen zu Gesicht, wie sie in dieser Gegend sich finden; und sobald Don Quijote sie erblickte, sprach er zu seinem Knappen: »Jetzt leitet das Glück unsere Angelegenheiten besser, als wir es nur immer zu wünschen vermöchten; denn dort siehst du, Freund Pansa, wie dreißig Riesen oder noch etliche mehr zum Vorschein kommen; mit denen denke ich einen Kampf zu fechten und ihnen allen das Leben zu nehmen. Mit ihrer Beute machen wir den Anfang, uns zu bereichern; denn das ist ein redlicher Krieg, und es geschieht Gott ein großer Dienst damit, so böses Gezücht vom Angesicht der Erde wegzufegen.«
»Was für Riesen?« versetzte Sancho Pansa.
»Jene, die du dort siehst«, antwortete sein Herr, »die mit den langen Armen, die bei manchen wohl an die zwei Meilen lang sind.«
»Bedenket doch, Herr Ritter«, entgegnete Sancho, »die dort sich zeigen, sind keine Riesen, sondern Windmühlen, und was Euch bei ihnen wie Arme vorkommt, das sind die Flügel, die, vom Winde umgetrieben, den Mühlstein in Bewegung setzen.«
»Wohl ist's ersichtlich«, versetzte Don Quijote, »daß du in Sachen der Abenteuer nicht kundig bist; es sind Riesen, und
wenn du Furcht hast, mach dich fort von hier und verrichte dein Gebet, während ich zu einem grimmen und ungleichen Kampf mit ihnen schreite.«
Und dies sagend, gab er seinem Gaul Rosinante die Sporen, ohne auf die Worte zu achten, die ihm sein Knappe Sancho warnend zuschrie, es seien ohne allen Zweifel Windmühlen und nicht Riesen, die er angreifen wolle. Aber er war so fest davon überzeugt, es seien Riesen, daß er weder den Zuruf seines Knappen Sancho hörte noch selbst erkannte, was sie seien – obwohl er schon sehr nahe war –, vielmehr rief er mit lauter Stimme: »Fliehet nicht, feige niederträchtige Geschöpfe;
denn ein Ritter allein ist es, der euch angreift.«

Albanese - Traduzione edita di Fan S. Noli e Pietro Zheji
 Don kishoti i Mançes : pjesa e dytë - Ed Onufri 2003
Inviata da Lucia Bertaccini




Lingue locali/Dialetti
 

 

Traduzione  in francoprovenzale (Ao) di Ivonne Barmasse

audio   ogg

CHAPITRE VIII.  DON QUICHOTTE CONTRE LÈ MOLÉN A V

Ioù on prèdze dè comèn lo valereu Don Quichotte y a bièn conclù l’épouvantabla è jamé imajinóye avénteua di molén a vèn, è co d’ótre forteóye achón qui meeuton én-a glorieuza mèmouée.

Én si momàn y an apersù trénta ou caanta molén a vén què y ave utre pè sella plaeua, è apéa Don Quichotte lè-z-a vu,
 y a deu a chon écuyé :--La forteua i guidde no-z-affae miel dè sèn què no posènve volér.
Tutta, mon amì Santcho, tutta lai én-a tréntéa, ou fénque dè pleu, dè jéàn énorme, què dze vouì combatre
è lè quiouà queutte. Avoué llor cor mor no coménsèn-poué a viì reutso, perquè y é én-a bon-a guèra, y é
én servicho parfè pè lo Bon Guieu débarassé lo mondo dè setta grama sèmèn.
-Què jèàn ? –y a démandó Santcho Pantsa.
-Si lai –y a répondù Don Quichotte- avoué si bra lon. Dè queu i lè-z-an lon caze dó miille.
--Prèné varda, don –y a répondù Santcho – què si lai i son pó dè jéàn ma dè molén a vèn, è si qui vo
 somblon dè bra i son lè-z-óle què, poussoye dou vèn, i fan boudzé la moulla.
--Chè vèi bén –y a répondù Don Quichotte- què teu te tè n’éntèn pó d’avénteua. Si lai, mon cher,  i son fran dè
 jéàn; è sè t’o pouée, va-t-èn dè seu è betta-tè a prèyé, doumén què mè dze veu coménsé to solè én fier combà.
Én dizèn si mo y a tsassé Rondzinante, sénsa fae aténchón a sèn qui lleu criéve Santcho, qui lleu dizéve qui
sonve fran dè molén a vèn è pó dè jéàn.
Teteun lleu i ch’éve tellemàn éntétó què i sussèn dè jéàn què i séntéve pó lè cri dè chon écuyé, è y arrevéve
 pó a vére, peuo sè y éve fran lai prótcho, sèn qui sonve.
Anse y aléve én crièn
-Scapé pó, créateue lâche è mizèable, y é én chevalié to solè qui vo-z-ataque.
 

Traduzione   in catanese di Clelia Francalanza e Nello Santonocito

audio   ogg

Capitulu VIII - Don Chisciotti cuntra i mulini a ventu 

Du furtunatu finali ca u valurusu Don Chisciotti desi all’ avvintura assai scantusa e mpensabili
di li mulini a ventu, ansemi a autri triunfi gluriusi digni da miritata memoria

I dui  visturu in luntananza trenta o quaranta mulini a ventu ca si  truvavunu nta chidda chiana, e lestu ca Don Crisciotti i visti, dissi o so scuderi:
- A furtuna cumanna i nostri facenni megghiu di chiddu ca putissimu spirari. Talìa, amicu Sancio, dda ci sunnu na trintina di
giganti ranni, e sugnu pirsuasu di scatinari guerra cuntra a chissi, pp’ammazzalli tutti. I livamu di mezzu e vadagnamu ricchizza pirchì è bbona guerra è ranni sirviziu a Diu libirari u munnu di sta simenza tinta.
 - Chi giganti? – spiau Sanciu Panza.
- Chiddi ddocu – arrispunniu Don Chisciotti – cu li vrazza longhi. Certuni l’hannu vicinu a du lighi.
-  Tinissi a cura, ava sapiri  - arrispunniu Sanciu – ca chiddi ddocu non sunnu  giganti  ma mulini a ventu, e chiddi ca vi parunu vrazza sunnu l’ali, ca vutati do ventu fannu travagghiari a macina
- Si vidi assai – arrispunniu Don Chisciotti – ca non nni sai di cosi avvinturusi: chiddi sunnu giganti, caro amicu miu; su ti scanti, alluntaniti e attacca a priari, mentri ju vaiu a accuminciari na curaggiusa e spariggia battagghia.
Accussi dicennu, scuotiu RonzinantE, senza ascutari zzo ca vuciava Sanciu, ca arripiteva ca chiddi erunu mulini e no giganti.
Ma iddu s’ava fattu pirsuasu ca fussiru giganti, e mancu ascutava i schigghi do so scuderi, senza mancu fari casu a chiddu c’aveva
davanti all’occhi. O cuntrariu, iddu continuau a vuci iauta:
- Non vi nni scappati, criaturi scantusi, è nu cavaleri sulu ca si movi cuntra di vui!

Nota di Clelia Francalanza
Abbiamo tradotto avvalendoci sia del testo originale di Cervantes che della traduzione in italiano di Carlesi.
Sembrerà difficile da credere, ma per la ricerca-prossimità della traduzione in dialetto catanese è stato più agevole il testo originale
che non la traduzione in italiano.
Senza la caparbietà e la curiosità di Nello, ottantaduenne parlante più in dialetto che non in italiano, NON avreste avuto la traduzione intera.
I miei audio non sono il massimo della fedeltà-fonetica al dialetto, ma purtroppo Nello non ama registrare la sua voce.

 

Traduzione in greco di Calabria di Salvino Nucera

audio   ogg

Lambimèno sòsima tu chrisimènu Don Chisciotte stin sciaszòmeni ergasìa ton milo me ton vorèa(voreòmilo) me addha pràmata merticà asce sinèrthima.

Sc’ecìndon kerò ìvrasi tranta o sarànta milu ti ìssai sc’ecìndon mali ce san o Don Chisciotte tus ivre ipe sto fìlotu (sc’ecìno pu to afùdinne):
- I mòira fudài te ddulìemma, càgghio para ti emìse sònname na thelìame. Canùna, filo Sancio, innàta tranta mìluse o ligo asce ple, camàcia amètrista me ta pia thelo na mblectò ce na ta spàscio ola. Me ta pramatàto accherònnome na plusìome jatì ene calò pòlemo, ene calò prama jà ton Thiò to guàli andon cosmo asce tosso àchari sporà.
-Ti camàcia? – aròtae o Sancio Panza.
- Ecìna ecì - apàndie o Don Chisciotte me ta vrachògna macrìa. Sonni ene ti cambòssa ta èchusi paramacrìa.
- Canunàte calà, sciporèspete - apàndie o Sancio, ti ecìna ecì den ene camàcia ma mìluse me to vorèa, c’ecìna ti dìgusi
vrachògna ene i (a)fterìghe ti, sinnomène(anatammène) ando vorèa, cànnusi na choristì to lithàri.
- Fènete calà, apàndie o Don Chisciotte, ti asce storie(pràmata) den scèrise tìpote; ecìna ene camàcia, fìlomu calò
(chrisòmu filo).
    An isciàszise ègua macrìa(choristèsu) o acchèroese na paracalìse ston kerò ti egò pao n’accheròso methèndo en ascerò ce anavlèpisto pòlemo.
Lègonda otu èspisce to Ronzinante, na mi cùonda ecìno ti tu estrìchisze o Sancio o pìose tu èleghe ti ìssai jà tin alìthia mili me to vorèa(voreòmili) ce den camàcia, ma ecìno ito tòsson cefalùdi ti den àcunne te szale tu fìlutu ce den èsonne na ivri, ciòla an ito poddhì condà, ecìno ti ìssai(jà tin alìthia). Ciòla, ìpighe cuddhìszonda:
- Mi fìghete, chèszari ce lagàra àthropi, ene ènan cavalèri ti sas calèi!